Kecap téh nyaéta wangun katatabasaan pangleutikna. Kecap
mangrupa bagian kalimah anu dicirian ku ayana randegan, ogé mibanda
harti. Ku kituna, LBSS (1983) nétélakeun yén kecap téh nyaéta bagian
kalimah anu bisa mandeg mandiri sarta ngandung harti anu tangtu.
==Wangun Kecap==--
Kecap-kecap dina basa Sunda bisa dipasing dumasar kana
wangun jeung
warnana.
Wangun Kecap
| kecap ... |
nyaéta ... |
| asal |
kecap anu teu kungsi ngalaman parobahan |
| rundayan |
kecap asal anu geus dirarangkénan |
| rajékan |
kecap anu diwangun ku cara ngarajék kecap asal |
| kantétan |
kantétan dua atawa leuwih kecap asal anu mibanda harti anyar. |
Warna Kecap
Warna/Rupa Kecap kabagi dua:
|
kecap ... |
nyaéta ... |
| Kecap Lulugu |
barang |
kecap anu nuduhkeun barang atawa ngaran nu dianggap barang. |
| sulur |
kecap anu dipaké pikeun nyuluran atawa ngaganti kecap barang. |
| pananya |
kecap anu dipake pikeun nanya |
| pagawéan |
kecap anu nuduhkeun kalakuan, paripolah, atawa pagawéan jalma atawa mahluk séjénna. |
| sipat |
kecap anu nuduhkeun sipat atawa kaayaan barang atawa nu dianggap barang. |
| bilangan |
kecap anu nuduhkeun bilangan, jumlah, beungkeutan, kumpulan, atawa tahapan. |
| Kecap Pancén |
panganteb |
kecap pikeun ngantebkeun babagian kalimah anu dipentingkeun ((en): emphasis). |
| panganteur |
kecap disahareupeun hiji kecap pikeun nganteurkeun kecap éta sangkan leuwih anteb tur écés. |
| panambah aspék |
kecap pikeun nuduhkeun lumangsungna hiji kajadian. |
| panambah modalitas |
kecap anu nuduhkeun sikep panyaturna waktu nyanghareupan jalma séjén. |
| pangantét |
kecap sahareupeun kecap barang pikeun ngantétkeun kecap barang éta jeung kalimah utamana. |
| panyambung |
kecap anu dipaké pikeun nyambungkeun kecap jeung kecap, atawa babagian kalimah. |
| panyeluk |
kecap nu dipaké pikeun ngébréhkeun bituna rarasaan. |
Kecap sulur
Kecap sulur aya sababaraha rupa:
- kecap gaganti jalma
- kecap gaganti milik
- kecap panuduh
Kecap gaganti jalma
| 'Kecap gaganti... |
kecap.. |
dipaké dina kaayaan... |
conto kalimah |
| jalma kahiji |
tunggal |
sim kuring |
lemes, resmi |
... |
| abdi |
lemes, teu resmi |
... |
| kuring / déwék / urang |
loma |
... |
| kami / kaula |
loma, ngaluhurkeun ajén sorangan |
... |
| aing |
kasar |
... |
| loba |
sim kuring sadayana |
lemes, resmi |
... |
| abdi sadayana |
lemes, teu resmi |
... |
| kuring saréréa |
loma |
... |
| jalma kadua |
tunggal |
bapa / ibu
(jsb. nu dianggap mancakaki) |
lemes, ka anu dipihormat |
... |
| anjeun |
lemes, ka sapantaran |
... |
| manéh / silaing |
loma |
... |
| sia |
kasar |
... |
| loba |
aranjeun |
lemes |
... |
| maranéh |
loma |
... |
| hidep saréréa |
lemes, ka sahandapeun |
... |
| jalma katilu |
tunggal |
mantenna |
lemes, ka nu dipihormat |
... |
| anjeunna |
lemes |
... |
| manéhna, inyana |
loma |
... |
| loba |
aranjeunna |
lemes |
... |
| maranéhna |
loma |
... |
Kecap gaganti milik
Kecap gaganti milik disusun ku cara ngantétkeun kecap gaganti pikeun jalma di luhur ditukangeun kecap barang. Contona: buku
abdi, buku
manéh, buku
hidep saréréa
Kecap panuduh
Kecap panuduh wacana
Kecap panuduh luareun wacana
| kecap... |
dipaké pikeun... |
conto kalimah |
| dieu |
nuduhkeun nu deukeut |
... |
| dinya |
nuduhkeun nu rada deukeut |
... |
| ditu |
nuduhkeun nu jauh |
... |
Kecap pananya
| Kecap... |
dipaké pikeun nanyakeun ... |
conto kalimah |
| naon |
barang, hal, sasatoan, tutuwuhan |
... |
| saha |
jelema, malaékat, Pangéran |
|
| mana |
tempat, hal |
... |
| iraha |
waktu |
Iraha anjeun badé ka dieu? |
| naha |
sabab-musabab, kalakuan |
... |
| kumaha |
cara, kaayaan |
... |
| sabaraha |
jumlah, bilangan |
... |
iraha anjeun bade ka dieu?
Kecap pagawéan
Ciri-ciri kecap pagawéan:
- umumna mangrupa caritaan dina kalimah, lain jejer
- teu bisa ditempatkeun satukangeun kecap pangantét
- teu bisa dipiheulaan ku kecap paling atawa dirarangkénan anu ngandung harti paling ...
- bisa dipiheulaan ku kecap panambah aspék jeung modalitas
Kecap sipat
Ciri-ciri kecap sipat:
- bisa dipiheulaan ku kecap leuwih jeung mani
- bisa dituturkeun ku kecap kacida, pisan, jeung naker
- bisa dirarangkénan ku pang-...-na
- bisa ngawangun frasa pohara ...-na atawa kacida ...-na
Kecap panganteur
Tabel kecap panganteur pagawéan
|
|
|
| bus asup |
nyah beunta |
nging/hing ceurik |
| segruk ceurik |
am dahar |
jol datang |
| rap dibaju |
deker digawé |
gék diuk |
| reg eureun |
geleber hiber |
sedut/dut hitut |
| kuniang hudang |
belenyéh/nyéh imut |
gedig indit |
| léos indit |
kécéwér/wér/cer kiih |
blug labuh |
| beretek/berebet lumpat |
jleng luncat |
geleser maju |
| belewer malédog |
brus mandi |
térékél naék |
| gampleng nampiling |
blak nangkarak |
jung nangtung |
| sebrut narajang |
habek neunggeul |
lek neureuy |
| lar ngaliwat |
bluk ngangkuban |
biur ngapung |
| golédag ngedeng |
gewewek ngégél |
réngkénék ngigel |
| leguk/regot nginum |
burusut ngising |
pok ngomong |
| celengkeung ngomong |
trét nulis |
gaplok nyabok |
| gap nyagap |
sirintil nyampeurkeun |
gantawang nyarékan |
| kerewek nyekel |
cong nyembah |
crot nyiduh |
| celengok nyium |
kop nyokot |
bluk nyuuh |
| reup peureum |
dug saré |
barakatak seuri |
| ceuleukeuteuk seuri |
cakakak seuri |
cikikik seuri |
| lep teuleup |
eureuleu teurab |
clak tumpak |
| luk tungkul |
jrut turun |
nyot ngenyot |
| pelenyun udud |
cat unggah |
orolo utah |
Tabel kecap panganteur kaayaan
|
|
|
| beledug bitu |
beleték peupeus |
beletok potong |
| béréwék soék |
bray beurang |
bray muka |
| bray caang |
breg hujan |
cep tiis |
| gejebur kana cai |
jedak diadu |
jeduk tidagor |
| jegug sora anjing |
jegur sora marieum |
jentréng kacapi |
| jep jempé |
jeprut pegat |
kecebuk sora cai |
| kecemplung kana sumur |
kepluk murag |
kérésék sora daun |
| ketruk sora sapatu |
les leungit |
paralak hujan |
| pédénghél keuheul |
peledek bau hitut |
pes pareum |
| pleng ambleng |
plong ngemplong |
prung pegat |
| prung ngamimitian |
pudigdig ambek |
rekét sora panto |
| rob ngarogrog |
rup dirungkupan |
seguk sora kolécér |
| semprung pegat |
sruk-srék sora ragaji |
trong kohkol |
Tidak ada komentar:
Posting Komentar